Een weg door het water – Timothy Dalrymple

 

Subtitel: Zoeken naar het hart van God in tijden van crisis

 

In mijn blog over “Ogenblik & eeuwigheid” van Joke Hermsen schreef ik dat ik niet weet waar de wereld van religie ophoudt en de wereld van kunst begint. Toevallig kwam ik er achter dat in deze veertig-dagen-tijd de St. Jacobskerk in Vlissingen iedere woensdagavond een vesperviering online zet, die gecentreerd is rond de ‘zeven werken van barmhartigheid’. Steeds speelt een afbeelding, omgeven door prachtige muziek de hoofdrol – zie hier. Kunst zegt vaak zó veel meer dan woorden! Timothy Dalrymple (1967) heeft dezelfde verbinding gezocht in een bundel van dertig meditaties die bedoeld zijn als troost in coronatijd. Zelf weet hij als geen ander wat lijden is. Als veelbelovend internationaal turner brak hij in 1996 zijn nek, waardoor zijn Olympische droom in één klap in duigen viel. Het bijzondere is dat hij bij elke overdenking een tekening van Rembrandt heeft geplaatst, plus een muziekstuk dat op Youtube te vinden is. Ik heb het allemaal bij elkaar gescharreld; de muziek die hij ons voorschotelt raakt mij enorm. Zie de links. Misschien beurt het jou net zo op als mij! De omslagafbeelding van “Een weg door het water” stelt Rembrandts ‘Christus in de storm op het meer van Galilea’ (1633) voor. Het schilderij hing in het Isabella Stewart Gardner Museum in Boston totdat het doek in 1990 werd gestolen en nooit meer is teruggevonden. Aan het eind van elk hoofdstuk, dat Dalrymple naar aanleiding van de coronapandemie als directeur wekelijks schreef op de website van het Amerikaanse tijdschrift ‘Christianity Today’,  vermeldt hij hoeveel besmettingen er op dat moment zijn en hoeveel mensen er wereldwijd zijn overleden. Daar word je wel even stil van. Ik denk dat in de kerk, waar de woorden na tweeduizend jaar sleets zijn geraakt, de kunst ons kan redden. Misschien moeten we, net als Job (40:4), tijdens deze crisis onze hand eens op onze (grote) mond leggen. Een keertje zwijgen en alleen maar luisteren. En kijken.

 

Uit de diepten roep ik

Hoofdstuk 1  refereert aan het begin van de pandemie: “… Het komt steeds dichterbij. De wereld vertraagt, valt stil. We houden onze adem in. We luisteren. We kijken toe. Als een duistere vloed overspoelt het onheil ons land…”. Bij een ets van Rembrandt waarop Eva de verboden vrucht aan Adam geeft: “…. We zijn verdwaald in een woud van informatie, zonder wegwijzers. We reiken naar de appel van de kennis in de hoop dat die rust zal brengen, maar opgerold als een worm in de appel ligt de angst. We eten de appel; de appel eet ons…”. Toch haalt Dalrymple er Psalm 23:4 bij: “… Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want u bent bij mij, uw stok en uw staf, zij geven mij moed…”. Muziek: “Verses” door Ólafur Arnalds & Alice Sara Ott, zie ook de dansversie van Robert Bandara.

Hoofdstuk 2 gaat over dat als álles om en in ons wegvalt - “… Terwijl we het virus zich een weg zien banen, worden we bestormd door vragen. Hoe lang gaat dit duren? Hoeveel levens gaat dit kosten? Hoe dichtbij zal het onheil bij onszelf komen?...” - alleen nog Gods liefde overblijft (1 Johannes 4:16 en Romeinen 8:38-39): “… Liefde is het ordeningsprincipe van het heelal…”.  Muziek: “Saturn” van Sleeping at Last.

Hoofdstuk 3: “… Maar in Christus, in het liefhebben van God en elkaar, zullen we lijden…” (Jesaja 48:10).  “… Lijden is angstwekkend en afschuwelijk. Het sleept zich ondraaglijk lang voort en kost ons al onze kracht…”. Muziek: “Rain, in Your Black Eyes” van Ezio Bosso, met een dans onder water van Julie Gautier – “… Uiteindelijk laat het lijden ons achter in de diepte, alleen met God in stilte en roerloosheid…”.

Hoofdstuk 4: over de vreugde in het lijden (Romeinen 8:31-32 en Filippenzen 1:21). “… Vreugde weet dat het lijden tijdelijk is, maar de liefde van God eeuwig. De vreugde is zo goed als uitgedoofd om ons heen, maar in ons kan ze niet worden geblust…”. Muziek: Vivaldi's “Vier jaargetijden” door Max Richter met Mari Samuelsen op viool (“… Je zult de kwaliteit van de opname vergeven als je de passie van de uitvoering ziet…”).

Hoofdstuk 5:  “… We voelen ons, Heer, als de Israëlieten die door de zee trokken. We zijn uitgeput en verbijsterd. Gevaar loert van alle kanten. Een angstwekkend leger achtervolgt ons. We weten dat er hoop is aan de overkant, maar we zijn nog niet eens aan de klim omhoog begonnen…” (Exodus 14:13-14 en Exodus 14:21-22). Muziek: “Stay and Wait” van Hillsong UNITED.

 

De drinkbeker

Hoofdstuk 6: Zullen we ooit weer lachen (naar aanleiding van Genesis 18:13-14 en Romeinen 4:17-18)? Muziek: “O Brother” door Cyrus Reynolds en Gregg Lehman, met zang door Novo Amor.

Hoofdstuk 7: “… De pandemie heeft ons geestelijke isolement concreet en tastbaar gemaakt. We bevinden ons in een afgedwongen eenzaamheid, waar onze angsten en zorgen echo-en in leegte…”. Quarantaine. Isolatie. “… In zijn boek ‘The crucified God’ schrijft Jürgen Moltmann, ‘Het lijden in het lijden is het gebrek aan liefde, en de wonden in de wonden zijn de verlatenheid, en de krachteloosheid in de pijn is ongeloof’…”. Toch was God bij Sadrach, Mesach en Abednego in de vurige oven, zie Daniël 3:24-25. Muziek: “Der Klang der Offenbarung der Göttlichen” door Kjartan Sveinsson.

Hoofdstuk 8 schrijft Dalrymple op het moment dat er in de Verenigde Staten meer gevallen van COVID-19 zijn dan in welk ander land ter wereld ook (ruim 86.000). Hij haalt de woorden van de ‘dodelijk bedroefde’ Jezus in de Hof van Gethsemane aan: “… Vader, als het mogelijk is, laat deze beker aan mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals ik wil, maar zoals u het wilt…”. Zie Matteüs 26:27-28 en Matteüs 26:38-39. Muziek: “Experience” door Ludovico Einaudi.

Hoofdstuk 9: aan de hand van Rembrandts 'Abraham liefkoost Isaak' (ook wel 'Jakob liefkoost Benjamin'). Zie Romeinen 8:15 en Openbaring 22:20. Het  gaat over de troostrijke gedachte dat wij hoe dan ook geadopteerde kinderen van God zijn: “… U zult ons brengen naar het huis waar we altijd al voor zijn gemaakt. Even gescheiden, eeuwig samen…”. Muziek: "S.T.A.Y." van Hans Zimmer uit de soundtrack van de film “Interstellar” (2014).

Hoofdstuk 10: de bezorgdheid over onze kinderen. “… Kinderen kijken hoe hun ouders het ziekenhuis in gaan, om ze vervolgens nooit meer terug te zien. Vaders zeggen vaarwel door het raam. Een moeder sprak haar laatste woorden tot haar kinderen door een walkietalkie. Zelfs diegenen die zelf geen kinderen hebben bidden voor de kinderen die ze kennen…”. Naar aanleiding van het offer van Abraham (Genesis 22:9-12): “… Elk kind ligt op het altaar. Maar we weten dat u, Heer, glimlacht als we u geven wat altijd al van u was. Ze zijn veiliger op uw altaar dan ze waren in onze bescherming, en meer geliefd in uw handen dan ze waren in de onze…”. Muziek: “Flight from the City” van Jóhann Jóhannsson.

 

Opstanding

Hoofdstuk 11: “… We zullen wereldwijd al snel over een miljoen bevestigde gevallen heen gaan en vijftigduizend dode…”. Toch roept de Bijbel keer op keer op niet bang te zijn (Psalm 27:1 en Lukas 12:11-26). Muziek: “Spiegel im Spiegel” van Arvo Pärt.

Hoofdstuk 12: over de opluchting een trauma overleefd te hebben. “… Temidden van de pandemie heb ik deze vraag gehoord: Is het oké om je blij te voelen? Is het acceptabel dat ik vreugde vind in extra tijd voor stilte of voor het gezin, terwijl zovelen lijden? Is het verkeerd als ik  ontdek dat ik vreemd genoeg blij ben te midden van de beperkingen?...”.  Dalrymple: “… Juichen in de morgen is wellicht de beste manier om een lange reeks nachten vol tranen te overleven…” (Psalm 30:6 en Johannes 15:11). Muziek: “De Zwaan” van Camille Saint-Saëns uitgevoerd door Yo-Yo Ma en Kathryn Stott.

Hoofdstuk 13: over 'The Passion of the Christ'  – Matteüs 16:21. Muziek: “Agnus Dei”, Samuel Barbers eigen koorbewerking van “Adagio for Strings”, door het Rotterdam Symphony Chorus.

Hoofdstuk 14: over ‘kruisdragen’ – Lukas 14:25-30. Muziek: Tweede deel, Adagio uit “Concert in d mineur BWV 974 (Marcello/Bach) door Víkingur Ólafsson.

Hoofdstuk 15: over ‘sterven aan jezelf’ en ‘opstanding’ (Filippenzen 3:10-11). “… Kerkdeuren zijn gesloten. Er is geen school. Bedrijven zijn dicht. Restaurants en cafés leeg, bioscoopschermen zwart, concertzalen stil. Bijeenkomsten en vergaderingen, bruiloften en begrafenissen, conferenties en evenementen zijn gecanceld. De opstanding is niet gecanceld…”. Muziek: Beethovens ode “An die Freude” uit de Negende Symfonie, in een flashmob-versie.

 

De God van kleine dingen

Hoofdstuk 16: over Goede Vrijdag, naar aanleiding van Jesaja 53:3-6. Muziek: een onthaaste versie van het Lacrimosa van Mozarts “Requiem”, door het koor van de Weense Opera en de Wiener Philharmoniker o.l.v. Karl Böhm.

Hoofdstuk 17: Kijk omhoog (Numeri 21:8-9)! Muziek: Andrea Bocelli,  “Amazing Grace”, gezongen voor de kathedraal van Milaan.

Hoofdstuk 18: “… Als ons bestaan niet noodzakelijk is en ook niet verdiend, dan is het een geschenk. De God die liefde is schept uit liefde. Hoewel hij ons niet hoefde te scheppen, verlangde hij er blijkbaar wel naar. God wilde dat we er zouden zijn, zodat we een relatie konden hebben met hem…” (Genesis 1:1 en Jakobus 1:17). Muziek: Peter Gregsons her-compositie van de prelude uit J.S. Bachs “Cellosuite No. 1”.

Hoofdstuk 19: Voor alles is een tijd, zie Prediker 3:1-8. “… We leven in ‘een tijd om af te weren’. Wanneer zal het weer ‘een tijd om te omhelzen’ zijn?...”. Muziek: de herkenningsmelodie van “The Mission” van Ennio Morricone door het Radio-orkest van München.

Hoofdstuk 20: over de God van kleine dingen (Zacharia 4:8-10 en Matteüs 6:25-26, 28-30). Muziek: Franz Schuberts “Ave Maria” door Anastasiya Petryshak met het Orchestra Cantelli.

 

Hij zal alle tranen afwissen

Hoofdstuk 21: “… De HEER heeft gegeven en de HEER heeft genomen…” (Job 1:20-22). Muziek: opnieuw Ezio Bosso, nu met “Bitter and Sweet”.

Hoofdstuk 22. Bij de prachtige ets van Rembrandt 'Een geleerde in zijn werkkamer': “… Dit is je ziel op Zoom…”.  Over het geluk van de moderne technologische uitvindingen waardoor we ondanks alle beperkingen toch contact met elkaar kunnen hebben (Exodus 35:30-35). Muziek: Sunshine (Adagio in d) van John Murphy, uit de film ‘Sunlight’.

Hoofdstuk 23: “… We denken in deze dagen veel na over onze sterfelijkheid. In de VS zijn we het aantal van meer dan een miljoen bevestigde gevallen van het coronavirus gepasseerd. Het begon aan de andere kant van de planeet. Het heeft in Amerika al meer slachtoffers gemaakt dan de hele jarenlange oorlog in Vietnam…”. Toch is het duidelijk dat God vierkant tegenover de dood staat: 1 Korintiërs 15:51-54. “… We vertrouwen er op, Heer, dat de zielen van onze geliefden de weg naar uw vaderarmen weten, zoals een vogel zijn nest vindt tussen de takken…”. Muziek: “Song for Athene” van Sir John Tavener, gezongen door het Westminster Abbey Choir.

Hoofdstuk 24: “… Er zal een dag komen waarop de laatste traan valt…” (Psalm 56:9 en Openbaring 21:4). Muziek: een eenvoudige versie van “Give Me Jesus” door Sara Watkins.

Hoofdstuk 25: “… Als vandaag je laatste dag zou zijn, zou je dan terug kunnen kijken op alle dagen die voorbij zijn en ‘amen’ kunnen zeggen?...” (Jesaja 55:12 en Lukas 19:40). Muziek: 'The UK Blessing–Churches sing "The Blessing” over the UK'. Meer dan 65 kerken en bewegingen zingen online de zegen.

 

Verandering

In hoofdstuk 26 vertelt Dalrymple over zijn twijfelen aan en zoeken naar geloof (Markus 9:23-25). Muziek: “Melancholy” door Alexey Kosenko.

Hoofdstuk 27. “… In het eerste deel van ‘In de ban van de ring’ treurt Frodo over het grote kwaad dat is losgebarsten in zijn generatie. Hij zegt: 'Ik wou dat dit niet had hoeven gebeuren in mijn tijd.' Gandalf reageert met evenveel medelijden als wijsheid: ‘Dat geldt ook voor mij, en voor allen die zulke tijden moeten meemaken. Maar wij gaan daar niet over. Het enige wat wij dienen te beslissen, is wat wij doen met de tijd die ons gegeven is.’…”. Dalrymple: “… Net als de ‘fellowship’ in ‘In de ban van de ring’, zeggen we ‘ja’ tegen Gods aanbod om een wereld in nood te helpen – en we kunnen alleen succes hebben als we samen dromen, werken en wandelen…” (Markus 6:7 en Esther 4:14). Muziek: “The Painted Veil” door Jean-Philippe Rio-Py.

Hoofdstuk 28. Over Romeinen 8:35-39: “… Niets kan ons scheiden van de liefde van Christus…”. Muziek: “A Certain Lightness” door Mark Jaeger, met cellist Gautier Capuçon.

Hoofdstuk 29. Over trouw en ontrouw aan de hand van Hosea 2:21-23. “… Als komende generaties terugkijken op deze pandemie, wat zullen ze dan zien?...”. Muziek: “Porz Goret” van Yann Tiersen met dans van Tarek Rammo & Kami-Lynne Bruin.

Hoofdstuk 30. Als deze bijzondere tijd voorbij is, zullen we dan veranderd zijn? Zullen we ons leven anders leven (Ezechiël 37:1-3)? Muziek: een hoopvolle afsluiting met "De aankomst van de vogels" door The Cinematic Orchestra, van hun Flamingo-CD The Crimson Wing.

 

Uitgave: Van Wijnen / Franeker – 2021, vertaling Monica van Bezooijen, 144 blz., ISBN 978 905 194 594 2, € 14,95

Rechtstreeks bestellen: klik hier