Bevrijdende liefde – Francine Rivers

Eindelijk heb ik hem dan uit: “Bevrijdende liefde”, een klassieker in de christelijke boekenwereld. Al 15 jaar oud, en in die 15 jaar ben ik er zeker 15 keer aan begonnen, om hem 15 keer weg te leggen. Waarom? “Bevrijdende liefde” is zieliger dan zielig; en ik kan niét tegen zielig. Ik lees de hardste crimi’s. Al worden er handen en voeten afgehakt en spuit het bloed tegen het plafond: ik lees gezellig verder. Maar “Bevrijdende liefde” is gewoon verschrikkelijk. Alleen “Alleen op de wereld” is erger. Echter; als gerenomeerde christelijke boekenwurm moet ik toch zeker op zijn minst kunnen meepraten over iemand als Francine Rivers?!

Voor degenen die niets hebben met het christelijke boek: ik denk dat je “Bevrijdende liefde” kunt zien als de christelijke tegenhanger van de internationale bestseller “Lelieblank, scharlaken rood” (Michel Faber), over een negentienjarige prostituee die het voor elkaar krijgt in het Londen van 1875 lichaam en ziel de goot uit te tillen. Ook zo’n boek dat al een half jaar onder mijn bed ligt.

“Bevrijdende liefde” is het hartverscheurende verhaal over de beschadigde en misbruikte Angel, een klein meisje dat op achtjarige leeftijd (sic!) wordt verkocht aan een duivelse pooier, die haar klaarstoomt voor de prostitutie. Anno 1850 is in Californië de goldrush op zijn hoogtepunt. Duizenden gelukzoekers bivakkeren in kampen die uit het niets opduiken. Veel eenzame mannen brengen het weinige goud dat ze vinden gedachteloos naar de bordelen. In één van die tenten werkt de meest opzienbarende schoonheid aller tijden: Angel. Want daar is Francine Rivers toch wel een meester in: de romantische overdrijving. In Angel’s leven is het niet een beetje fout gegaan; nee, fouter is niet mogelijk. Ze is niet gewoon mooi, nee, de heren sterven bijna aan een hartstilstand als ze haar zien. Er komt een man op haar pad, die niet gewoon een goeie vent is, nee, hij is zo volmaakt dat het niet volmaakter kan: groot, sterk, mooi, slank waar hij slank moet zijn, breed waar hij breed moet zijn, en zo liefdevol en begripsvol en betrouwbaar en wijs dat het bijna niet om uit te houden is – daarom heb ik dit boek steeds weggelegd!

Deze man luistert naar de stem van God, die hem opdraagt met Angel te trouwen. Hij heet Hosea, en is gebaseerd op de profeet Hosea uit de Bijbel. Ik heb het nog eens nagelezen. Inderdaad wordt Hosea in het gelijknamige Bijbelboek opgedragen te trouwen met een hoer, maar verder is het een vaag en duister verhaal. De Nieuwe Bijbelvertaling: “… Het centrale thema van het boek is de relatie tussen God en Israël. Deze relatie wordt in de tekst meestal voorgesteld als een liefdesrelatie, waarin de vrouw (Israël) ontrouw is aan de man (God). De ontrouw van Israël komt tot uiting in de verering van afgoden, in sociaal onrecht en in het vertrouwen op de buitenlandse mogendheden Assyrië en Egypte. God maakt zijn geliefde veel verwijten, maar ondanks alles blijft hij van Israël houden en probeert hij haar terug te winnen. De functie van het boek is de hoorders op te roepen tot inkeer en volledige toewijding aan God…”.
Met eindeloos geduld tracht Hosea Angel’s mannenhaat te overwinnen. Vier keer loopt ze bij hem weg, terwijl ze het nergens beter kan hebben dan bij hem. Angel’s pijn wordt tot in het merg van je botten voelbaar – haar kwellingen worden jouw kwellingen – haar angsten jouw angsten.
Waar ik wel mee blijf zitten: Angel is slachtoffer van haar omstandigheden. Dat kun je van de hoer uit het Bijbelboek niet zeggen – volgens mij.

Uiteindelijk eindigt het boek met dat Angel vrijwillig terugkeert naar Hosea. Het lijkt wel een film met Sophie Hilbrand. Hij is bezig op zijn land. Als hij opkijkt ziet hij zijn geliefde op hem afkomen, terwijl ze zich stuk voor stuk van haar kleding ontdoet, om uiteindelijk naakt voor hem te staan.Romantischer en hartstochtelijker kan toch niet?
Omdat seks in de christelijke cultuur toch wat moeilijk ligt, wordt het vaak van de problematische kant beschreven. Alsof het dan ineens wél bespreekbaar is. Het mooie is dat Francine Rivers daar geen last van heeft. Naast al het misbruik laat ze op een uitbundige manier de goede en veilige liefde zegevieren. Prima boodschap dus voor alle orthodox-christelijke meiden in Nederland: seks met je geliefde is mooi en heerlijk.

Francine Rivers heeft met “Bevrijdende liefde” een duizelingwekkend romantisch verhaal geschreven. Het is denk ik belangrijk te beseffen dat deze beschrijving van de liefde totaal vrouwelijk is. Psycholoog Paul Verhaeghe schrijft hier in “Liefde in tijden van eenzaamheid” het volgende over:
“… Vrouwelijke visuele pornografie, als tegenhanger van de mannelijke, bestaat er nauwelijks en is hoogstens een randverschijnsel van een bepaalde vorm van feminisme. De literaire erotische verhalen ‘door vrouwen, voor vrouwen’ die om de zoveel tijd met veel poeha op de markt gegooid worden, vinden vermoedelijk vooral mannelijke lezers en worden waarschijnlijk vaak genoeg door mannen geproduceerd. Zelfs Anaïs Nin schreef haar erotische verhalen om den brode, in opdracht van een man en paste ze aan in functie van smaak. Nee, als we bij de vrouw de eigenlijke tegenhanger van de mainstream mannelijke porno willen vinden, moeten we op zoek gaan naar iets radicaal anders. Zodra we dit inzien vinden we vrij snel wat we zoeken, in dezelfde krantenkiosken die ook de mannelijke porno slijten: de boekjes voor de vrouw, genre Bouquetreeks, Hartenlijn, Madelief. De oplages van dergelijke stationsromannetjes zijn wereldwijd duizelingwekkend en doen elke rechtgeaarde literator groen uitslaan van afgunst. De verhalen zijn even stereotiep als hun mannelijke tegenhangers, zij het met volledig andere accenten. Een ‘thirty something’ vrouw, die net een ongelukkige liefde achter de rug heeft, gaat als nanny werken bij een filmregisseur (of dokter, of directeur, etc.) wiens vrouw zopas gestorven is. Ze neemt de zorg op zich voor de twee kleine kinderen van haar nieuwe baas. Ondanks een aanvankelijke antipathie wordt ze verliefd op hem, maar helaas is hij verliefd op een actrice die hem eigenlijk alleen maar gebruikt voor haar carrière. Na veel misverstanden ontdekken ze dat ze van elkaar houden, enzovoort. De vrouwelijke erotiek die in zulke verhalen speelt, is nauwelijks visueel, nooit genitaal gericht en zonder duidelijk eindpunt, maar duurt voort in een tijdloos interval. De man die geschetst wordt, als kern van de vrouwelijke fantasie, is steeds een bijzondere man. Geen bijzonder mooie man, maar wel een man met een bijzonder mooie positie. Door de verschillende variaties waarmee deze man in de liefdesroman ten tonele wordt gevoerd heen, blijven niettemin een aantal dingen constant. Hij is niet gebonden door een actuele liefde, hij is ook veeleer teruggetrokken, hij moet als het ware veroverd worden. Meestal snapt hij eerst niet dat zij, de heldin van het verhaal, de ware is voor hem, maar zodra hij op haar verliefd wordt, wil hij alles doen om die liefde voor eeuwig te laten duren; dat levert de nodige moeilijkheden op – en daar gaat het boekje dan over. Voor zover seks er al aan te pas komt, is dat vooral een onderdeel van de romance, nooit het hoofddoel. Een dergelijke man is de perfecte projectie van wat de vrouw zelf verlangt, net zoals de seksbeluste vrouw de perfecte projectie is van de verlangens van de man. Bijgevolg zijn de wederzijdse fantasieën niet inruilbaar. Een vrouw snapt niet wat haar man ‘ziet’ in porno: het is altijd hetzelfde. Een man snapt niet wat zijn vrouw in die verhaaltjes vindt: het is altijd hetzelfde…”.

Zo, waarvan akte. Dat wilde ik maar even gezegd hebben. Ik moest onmiddellijk denken aan “De Tuinfluitertrilogie”. Ik denk dat het in 99,9 procent van de gevallen waar is wat Paul Verhaeghe oppert. Het verrassende is dat voor gelovigen dus alleen de vrouwelijke liefdesfantasie toelaatbaar is: porno is uit de boze… Misschien heeft de SGP dan toch gelijk. Ze zegt dat ondanks de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, vrouwen nergens beter tot hun recht komen als bij hen. Moet daar toch nog eens over nadenken :))).
Enfin; voortaan kan ik dus alle liefdesromans laten liggen - ik weet toch al hoe het afloopt. Dat betekent dan een mooie reductie van het overweldigende boekenaanbod.
Tijd voor het echte werk…

“Bevrijdende liefde” is voor €22,95 rechtstreeks te bestellen bij internetboekhandel IZB-Ark als je hier klikt (voor meer informatie over IZB-Ark: zie kolom hiernaast).

Uitgave: Voorhoeve - 2000