In drie verschillende oude Utrechtse kerken worden drie vermoorde vrouwen gevonden. Rechercheurs Rob van Helden (vanwege mot met het politiecorps in Amsterdam overgeplaatst naar Utrecht) en zijn onafscheidelijke maatje Nicole Hessels (likt haar wonden na een stukgelopen relatie) onderzoeken de zaak.
Het leuke aan deze vrouwenthriller is dat de schrijfster het verhaal verbindt met historische gebeurtenissen rond de Vrede van Utrecht in 1713, precies 300 jaar geleden, wat dit jaar uitbundig gevierd gaat worden. Zo staan o.a. alle Utrechtse musea in het teken van de Vrede van Utrecht; vindt zaterdag 13 april 2013 het openingsspektakel “De Slag om Vrede” plaats op het dak van de A2-tunnel bij Leidsche Rijn Centrum met het Metropole Orkest, Junkie XL, theater en een moderne variant van het vreugdevuurwerk uit 1713; en is er van alles te doen in de Utrechtse wijken tijdens het midzomerweekend van 21, 22 en 23 juni 2013. Voor uitgebreide informatie: zie de website http://vredevanutrecht2013.nl/.
Wat is ‘de Vrede van Utrecht’?
‘De Vrede van Utrecht’ is een wereldomspannend vredesverdrag dat na anderhalf jaar onderhandelen, op 11 april 1713 in het stadhuis van Utrecht werd ondertekend door diplomaten uit Spanje, van het hof van Zonnekoning Lodewijk XIV, namens de Habsburgse keizer, uit Savoye, Portugal en Groot-Brittannië, en vertegenwoordigers van de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën.
Het regelde het Europese machtsevenwicht. Het maakte met succes een einde aan twee eeuwen op en neer golvend oorlogsgeweld met ongekend grote aantallen burgerslachtoffers: “… Enerzijds ging het katholieke vorsten erom ‘het ware geloof’ te laten zegevieren door alle protestanten van de kaart te vegen, anderzijds voerden zij onderling een verbeten strijd om onderlinge macht…”, aldus de website Vrede van Utrecht, “…Omdat alle Europese partijen overzeese gebiedsdelen bezaten, werd er overal ter wereld gevochten. Van Noord-Amerika tot Latijns Amerika en de Caraïben, in India en voor de kust van West-Afrika…” (de nulde wereldoorlog – stelt iemand in het boek).
Het betekende een doorbraak in denken en doen: conflicten oplossen met ‘praten’ in plaats van door elkaar de koppen in te slaan. De EU-top is nog steeds gebaseerd op dit model.
Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom het verdrag juist in Utrecht werd getekend: het lag centraal en was voor alle partijen goed te bereizen; het had brede, ‘koetsvriendelijke’ straten; het was zowel voor de grootmachten Frankrijk als Groot-Brittannië neutraal gebied: ze zouden nooit ook maar een officiële stap in elkaars land zetten omdat dat een vernedering van eigen status betekende – zo gevoelig lag dat wel -, sterker, het stadhuis had zelfs twee even grote en fraaie toegangsportalen, zodat er geen gedoe was met eersten en laatsten in de rij van binnenkomers; en de voertaal van de Hollandse elite was Frans.
Wat mij verwonderde: de Verenigde Provinciën ging dit keer niet voor de financiën. Ze verloor haar overwicht op zee aan de Britten (belangrijk i.v.m. de slavenhandel). De winst was ‘veiligheid’. Great!
Geheime zusterorde
Daniëlle Hermans geeft in haar boek een heel eigen draai aan deze geschiedenis.
Zij introduceert een geheime zusterorde die achter de coulissen de mannenbroeders die verantwoordelijk zijn voor “De Vrede van Utrecht” manipuleert. Zelf wilden de heren het vredesgedrag namelijk tegenhouden, want Utrecht was beroemd om zijn fantastische wapensmeden, en geen oorlog betekende natuurlijk ook geen wapenhandel. De vrouwen grijpen in: pappen met de mannen aan, bewerken ze zowel psychisch als fysiek net zolang tot ze als was in hun handen glijden, waardoor ze alles doen wat hun minnaressen verlangen - in dit geval dus het tekenen van de vrede.
Saillant detail: in het echt werden de strenge gereformeerde zeden in Utrecht tijdens de vredesonderhandelingen even opgeschort. De dames van plezier deden inderdaad goede zaken, er werden feestbanketten georganiseerd, het Calvinistische theaterverbod werd tijdelijk opgeheven, en er was muziek, vuurwerk, en allerlei ander vermaak: niets maakt schijnheiliger dan geld.
Anna Maria van Schurman
Hermans heeft het verhaal over de oprichtster van de zusterorde gebaseerd op de historische Anna Maria van Schurman, die in 1636 als eerste vrouw aan de universiteit colleges mocht volgen. Vanachter een gordijn waarin een paar kijkgaatjes waren gemaakt, welteverstaan. Aletta Jacobs was de eerste vrouw die in Nederland in 1878 een universitaire graad ontving; daar was bij Van Schurman nog geen sprake van.
Prachtig vertelt de schrijfster over de geheime gangen en gewelven onder de oude stad waar het vrouwennetwerk samenkwam. Nu ik daar wat van weet zal ik er voortaan toch wat anders rondwandelen – denk ik.
De zusterorde blijkt in onze huidige tijd nog steeds te bestaan, en zich over de hele wereld bezig te houden met het helpen van vrouwen in onderdrukkende situaties. Maar gezien de afrekeningen hebben de vrouwen een gezamenlijke vijand…
Ik ga het daar verder niet over hebben; want “In vredesnaam” moet natuurlijk wel spannend blijven!
Kippen die kraaien en hanen die kakelen
Hermans feministische thriller is een krachtig pleidooi voor ‘female power’ en vrouwenrechten. Wie daar niet tegen kan, kan er beter niet aan beginnen.
Het onderdrukken van vrouwen viel in het verleden in onze contreien nog mee, vergeleken met de bizarre gang van zaken in het buitenland – krijg ik het idee (een fransman in het boek vindt het maar raar dat vrouwen gewoon mee aan tafel zitten tijdens het diner en hun mening geven). Een tijdje geleden las ik een Frans commentaar uit die tijd waarin werd gesteld dat “in Holland de kippen kraaien en de hanen kakelen”. Mooi zo!
De onderdrukking van vrouwen is helaas nog steeds een actueel onderwerp (zie ook mijn blog van 18.10.11 over “Meisjes te koop” van Iana Matei).
Daniëlle Hermans: “… Nog steeds worden vrouwen in veel landen als derderangs burgers behandeld. Ze mogen niet stemmen, ze mogen niet naar buiten, ze mogen geen opleiding volgen, ze worden verkracht en op straat gedumpt zonder dat er iemand naar omkijkt. Hier zijn we beter af, maar ook in Nederland worden dagelijks vrouwen lastiggevallen of seksueel geïntimideerd en krijgen vrouwen minder salaris dan hun mannelijke collega’s. Er is nog een lange weg te gaan…”.
Waar zit je trots
Ik denk dat dat waar is. Het zijn niet alleen de onmenselijke verhalen die gaan over wat er bij ons allemaal gebeurt op het gebied van vrouwenhandel, maar ook de gewone verhalen van de straat. Laatst vertelde een geëmotioneerde moeder mij over het werk van haar zoon, een Amsterdamse beroepsfotograaf, volgens wie de modellen waar hij mee werkt bijna allemaal seksueel beschadigd zijn en gewend tussen de lakens van hun managers op te klimmen naar hogere regionen.
In feite doen de leden van de zusterorde in “In vredesnaam” hetzelfde, onder het mom dat ze ‘de lust van de mannen tegen henzelf gebruiken’. Misschien heb je dan wel de touwtjes in handen, maar persoonlijk vind ik dat geen emancipatie: je blijft een ‘ding’ dat ‘gebruikt’ wordt. Waar zit je trots; denk ik dan. Zo leren foute mannen het nooit. Zolang vrouwen het glazen plafond alleen kunnen doorbreken via het bed van graaiende griezels, is er nog heel veel mis, lijkt mij… Daar moet je je veels te goed voor voelen en zeker niet aan meewerken.
Feel-good-educatie
Daniëlle Hermans (1963; freelance communicatiemanager) studeerde Kunstbeleid- en management aan de universiteit van Utrecht. Ze schreef meerdere thrillers waarin historische onderwerpen aan bod komen: “Het tulpenvirus” (inmiddels verschenen in 11 landen), “De watermeester” en “De man van Manhattan”. Fantastisch: dat is nog eens feel-good-educatie!
Händel componeerde maar aanleiding van "De vrede van Utrecht" het "Te Deum":
Uitgave: A.W. Bruna - 2012, 240 blz., ISBN 978 902 299 883 0, €17,95
Rechtstreeks bestellen: klik hier
Geen opmerkingen :
Een reactie posten