Terwijl ik verdiept was in “Jij zegt het”, waarin de dichter Ted Hughes zich onvermoeibaar vastbijt in de dromen van zichzelf en zijn vrouw Sylvia Plath - Sylvia heeft alleen maar afschuwelijke nachtmerries - teneinde dichter bij ‘het ware zelf’ te komen, viel er een pakketje op de deurmat dat een boek over dromen bevatte, maar dan uit christelijke hoek. Toeval? Ik ben met een facebookgroep in één jaar de Bijbel aan het doorspitten, en ik kan alleen maar beamen dat daarin heel veel dromen worden beschreven.
Anan
Om precies te zijn: tweeëntwintig. Daarvan gaan er achttien over de dromer zelf en vier over anderen. Daaruit concluderen de schrijvers dat God naar je toe kan komen in dromen. Toch zijn dromen een blinde vlek en weten christenen er maar heel weinig over. Waarschijnlijk vanwege de invloed van een verkeerde vertaling van één woord - door Hiëronymus – in de Latijnse Vulgaat (rooms-katholieke Bijbelvertaling). Hij vertaalde het woord ‘anan’, dat ‘dromen’ betekent, naar ‘toveren’. Daardoor distantieerde de kerk zich van dromen. De inquisitie ging er zelfs van uit dat ze het werk van de duivel waren. Volgens hen kon alleen de kerk Gods woorden uitleggen. Niet iedereen dacht er zo over:
“… In de vroege kerk kende men aan de droom een positieve functie toe. Thomas van India ontving instructies in een droom. Er zijn diverse martelaren die getuigen hoe God tot hen sprak via dromen. Polycarpus, Perpetua en Felicitas krijgen dromen die duidelijk maken wat ze moeten doorstaan en worden in hun droom door God getroost en gesterkt. Van Irenaeus is bekend dat hij de wijsheid had om dromen te begrijpen. Clementius geloofde dat dromen uit de diepten van de ziel komen. Tertullianus wijdt maar liefst acht hoofdstukken in zijn geschriften aan dromen. In zijn boek over de ziel zegt hij: ‘Is het niet aan alle mensen bekend dat God zich het best aan een mens openbaart door de droom?’ Gregorius van Nyssa sprak over de betekenis en plek van dromen. Johannes Chrysostomus noemde dromen een bron van openbaring. Gregorius van Nazianze zegt zelfs dat hij de meeste inspiratie in een droom heeft gekregen. De filosoof en bisschop Synesius raadt het bijhouden van droomdagboeken aan. (…) De woestijnvader Evagrius van Pontus houdt zich intensief bezig met het verklaren van dromen. (…) Diverse kloosterorden zijn ontstaan dankzij dromen…”.
Slaapcyclus
Ruim een derde van ons leven brengen we slapend door. Per nacht dromen we ongeveer twee uur. Iedereen droomt meerdere keren per nacht, ook al herinner je je daar niets van als je wakker wordt. Elke nacht doorloop je vier tot zes keer verschillende slaapstadia, in een vaste volgorde, van licht naar diep: de slaapcyclus. Het eerste stadium is de doezelfase, de overgangsfase tussen waken en slapen, die slechts enkele minuten duurt. De frequenties van je hersengolven lopen terug, je ademhaling wordt trager, en je ogen bewegen langzaam (slow eye movement). In deze fase kun je soms een schok voelen waardoor je weer even helemaal wakker bent: een korte aanspanning van armen en benen, ook wel slaapstuip genoemd. De tweede fase is die van de lichte slaap: zo ongeveer 50 procent van je totale slaaptijd. De derde fase is de diepe slaap. De vierde fase is de REM-slaap (rapid eye movement), genoemd naar de snelle oogbewegingen onder de gesloten oogleden. Er is veel activiteit in het emotionele brein. Niet-REM-dromen zijn kort en vluchtig. Deze dromen helpen vooral om dingen te verwerken en van ervaringen te leren. REM-dromen duren langer en zijn veel intenser. Verrassend is dat blijkt dat deze dromen helpen de toekomst te verkennen door verschillende mogelijkheden te testen.
In het boek wordt kort ingegaan op de ideeën van Sigmund Freud en Carl Gustav Jung. Freud schreef in zijn ‘Traumdeuting’ dat dromen een uiting zijn van onze diepste verlangens. Jung kwam tot de conclusie dat het onderbewuste een centrum is waaruit intuïtieve kennis kan stromen, waardoor dromen kunnen helpen om inzicht te krijgen in onze emotionele problemen.
Heilig geschenk
Volgens Ronald en Maresca van der Molen heb je, door de boodschap van je dromen te verstaan, een stuk gereedschap in handen dat je helpt om inspiratie, creativiteit, geestelijk inzicht en emotionele gezondheid te ontvangen. Dromen helpen ons om geestelijk en emotioneel in balans te blijven. Maresca: “… De innerlijke conflicten die we allemaal maar wegstoppen; door dromen krijgen we daar inzicht in. We houden niet van pijn, maar als je dingen niet erkent, worden ze niet opgelost. In onze dromen komt het boven en dat is iets goeds. Voor mij komt al het goede van God…” (EO-magazine; editie 31). Uit onderzoek blijkt dat mensen die vaak wakker worden gemaakt binnen een paar dagen inderdaad tekenen van een zenuwinzinking vertonen. De Bijbel maakt trouwens weinig verschil tussen dromen en visioenen, het zijn verschillende kanten van dezelfde medaille:
“… Morton T. Kensey maakt melding van een psychologisch onderzoek waaruit blijkt dat 10 procent van de mensen visioenen hebben. De meesten durven er niet over te spreken uit angst voor gek te worden aangezien…”. Dromen en visioenen zorgen voor inspiratie. Albert Einstein kwam aan zijn relativiteitstheorie door een droom op zijn zestiende. Van hem komt de uitspraak: “… Het intuïtieve denken is een heilig geschenk en het rationele denken is een trouwe dienaar. We hebben een maatschappij gecreëerd die de dienaar vereert en het geschenk is vergeten…”. We hebben moeite met onverklaarbare zaken:
“… Onze maatschappij is sterk beïnvloed door het Griekse denken dat in veel opzichten haaks staat op het Joodse denken uit de Bijbel. Waar de filosoof Plato nog drie bronnen van kennis ziet (de vijf zintuigen, de rede en het spirituele rijk), ontkent zijn leerling Aristoteles de spirituele dimensie…”.
Om het rijtje even af te maken: de bekende scheikundige Frederick Kekulé kreeg in een droom inzicht in de structuur van benzeen. Elias Howe had een nachtmerrie die hem hielp de naaimachine uit te vinden. De schrijfster Mary Wollstonecraft Shelley droomde haar roman “Frankenstein” bij elkaar. Evenals Robert Louis Stevenson zijn “Dr. Jekyll en Mr. Hyde”. Stephen King schreef diverse bestsellers naar aanleiding van dromen. Stephanie Meyer vond haar inspiratie voor de “Twilight-serie” in een droom. Marten Toonder besloot zijn baan op te zeggen om zich aan de stripverhalen over Oliver B. Bommel en Tom Poes te wijden vanwege een droom. En ook van W.F. Hermans wordt gezegd dat hij zijn inspiratie uit dromen haalde. De popsong “Yesterday” van Paul McCartney kwam tot stand door een droom. Evenals “The Lazarus Heart” van Sting, de prelude van “Das Rheingold” van Wagner en het thema van “Die Zauberflöte” van Mozart. Ook Barry Hay, de voorman van The Golden Earring, heeft laten weten zijn muzikale ideeën meestal op te doen via dromen.
Opmerkelijk is dat Ronald en Maresca van der Molen aanraden om romans als “De kronieken van Narnia” van C.S. Lewis of de trilogie “The Lord of the Rings”van J.R.R. Tolkien te lezen om je intuïtieve denken te oefenen.
Boodschap
De schrijvers stellen dat er twee soorten dromen zijn: verwerkingsdromen en dromen met een boodschap. Dromen met een boodschap kunnen een rechtstreeks dan wel een symbolisch karakter hebben. Aan de hand van allerlei voorbeelden uit de Bijbel en verhalen uit het dagelijkse leven laten ze het verschil zien: een bakker uit Haarlem die het recept voor ‘goddelijke’ chocola in zijn dromen doorkrijgt (www.chocolateriepierre.nl), een jongen die een droom krijgt waarin God laat weten dat Hij hem vasthoudt, waarna hij allerlei uitvalsverschijnselen krijgt vanwege een tumor in zijn hoofd die later op raadselachtige wijze verdwijnt, moslims die christen worden nadat ze gedroomd hebben over Jezus (www.isaruhallah.nl). Een aantal Bijbelteksten in verband met dromen: “… Alleen God weet wat dromen betekenen…” (Genesis 40:8), “… De woorden van de levende God zijn krachtig. Ze dringen diep door in ons hart, nog dieper dan een scherp zwaard. Want God weet wat ons van binnen bezighoudt. En Hij beoordeelt onze gedachten en verlangens. God ziet iedereen. Niets en niemand blijft voor Hem verborgen. Vergeet dat niet, want Hij zal over ons rechtspreken…” (Hebreeën 4:12-13), “…God schenkt het zijn vrienden in hun slaap…” (Psalm 127:3), “… Goede raad ligt op de bodem van een mensenhart, als water in een diepe put, wie inzicht heeft, weet eruit te putten…” (Spreuken 20:5), “… Ik prijs de HEER die mijn leidsman is, zelf ’s nachts spoort mijn hart mij daartoe aan…” (Psalm 16:7), “… God spreekt wel, op allerlei manieren, maar mensen merken het niet. Hij spreekt tegen mensen in dromen, als ze diep slapen, of bijna wakker zijn. God geeft mensen raad in hun dromen, en Hij waarschuwt ze. Hij wil niet dat mensen kwaad doen, of dat ze zichzelf te belangrijk vinden. Want God wil niet dat mensen jong sterven, Hij wil hen beschermen tegen de dood…” (Job 33:14-18) en “… Ik zal mijn geest uitgieten over al wat leeft. Jullie zonen en dochters zullen profiteren, oude mensen zullen dromen dromen, en jongeren zullen gezichten zien…”(Joël 3).
Wie we (kunnen) zijn
De ervaring is dat ongeveer 95 procent van alle dromen betrekking hebben op jezelf. En wat betreft de uitleg, diep in je hart voel je vanzelf of die goed is, want de droom is altijd een bevestiging van wat je ergens allang weet, volgens een deskundige.
De schrijvers laten zien hoe je aan de slag kunt gaan met een droomdagboek. Om de boodschap van een droom te ontdekken werken ze met een aantal stappen. Het gaat achtereenvolgens om het opschrijven van de activiteiten in een droom. Daarnaast over de emoties die je daarbij ervoer. Vervolgens om het beschrijven van de symbolen (mensen, dieren, getallen, omgevingen, namen, voorwerpen) die in een droom voorkomen. Dan kun je de droom ook nog interpreteren op object- en subjectniveau. Op objectniveau gaat het om wat je meemaakt, op subjectniveau gaat het om je innerlijk. Wat ik zelf wel heel bijzonder vind, is dat op subjectniveau de mensen in je droom eigenlijk altijd symbool staan voor eigenschappen van jezelf. Omdat een droom over het algemeen gaat over wat er op dit moment in jouw leven speelt is het belangrijk om de droom in zijn context te bekijken. Een droom is ook altijd heel persoonlijk: een hond kan van jou iets heel anders symboliseren dan voor je buurman. Tenslotte; als we begrijpen wat de bedoeling is van een droom, is het aan ons wat wij daarmee doen.
Aan het eind van ieder hoofdstuk zijn een aantal vragen en/of opdrachten opgenomen zodat het boek goed kan worden gebruikt in gespreksgroepen.
Conclusie: God maakt ons in dromen niet allen duidelijk wie we zijn, maar ook wie we kunnen zijn. Dat is een buitengewoon fascinerende boodschap.
Uitgave: Gideon – 2015, 168 blz., ISBN 978 905 999 088 3, € 14,95
Rechtstreeks bestellen: klik hier
Geen opmerkingen :
Een reactie posten